بررسی میزان آگاهی نگرش و عملکرد دندانپزشکان عمومی و دانشجویان سال اخر دندانپزشکی دانشکده دندانپزشکی یاسوج در مورد اصوا بهداشت

مقدمه : آمالگام دنداني، آلياژ جيوه بـا فلـزات ديگـر، يكـي از قدیمی‌ترین مـواد مـصرفي در دندانپزشـكي ترميمـي بوده و هنوز هم به‌عنوان رایج‌ترین مـاده ترميمی مطرح می‌باشد . تقريباً 75% ترمیم‌های انجام شـده در دهان افراد از نوع ترمیم‌های آمالگام می‌باشد. امّا بر اسـاس مطالعـات انجـام شـده جيـوه موجـود در ترميم آمالگام (50% وزني آمالگام) به‌صورت بخار، يون و يا ذرات آمالگام وارد بزاق و بدن انسان می‌شود . جيوه سمي بوده و مسموميت جيوه مخصوصاً به دليل دفع آهسته جيوه از بدن خطرناك است. بنابراين حتي اگر تماس روزانه با جيوه اندك باشد، ممكن است به‌تدریج با تجمع در بدن به سطح سمي برسد. با توجه به سـميت جيـوه، اثـر احتمـالي آن بـر سـلامت عمومي بدن طي چند دهه اخير منشأ بحث‌های بسياري بوده است .امروزه تولید و نشر آلاینده¬های سمی زندگی بشر را تهدید می‌کند. جیوه و ترکیبات آن به‌عنوان مواد بالقوه خطرناک شناخته شده و در گروه اصلی آلاینده‌های زیست‌محیطی طبقه‌بندی می‌گردند . با وجود انواع مواد باند شونده و همرنگ دندان مانند کامپوزیت كه می‌توانند در ترميم حفرات دنداني مورد استفاده قرار گيرند، هنوز هم آمالگام انتخابي بسيار مناسب در ترمیم‌های وسيع نواحي خلفي دهان می‌باشد و به‌صورت گسترده‌ای در دندانپزشكي مورد استفاده قرار می‌گیرد . از جمله مزایای آمالگام نسبت به کامپوزیت می‌توان به كـاربرد راحـت، قيمـت مناســب، در دســترس بــودن، اســتحكام ثانويــه بــالا، عــدم تغييرات ابعادي و دوام باليني رضایت‌بخش اشاره کرد. خطر سلامتي ناشي از كاربرد آمالگام دنـداني به‌مراتب در اعضاي تـيم مطـب دندانپزشـكي، بـالاتر از بيماران است. از نظر تاريخي يك منبع نادر ولـي اساسی آلـودگي جيـوه در مطـب دندانپزشـكي، پخـش شـدن اتفاقي مقاديري از جيوه مايع است. البته اين بخـار جيـوه است كه تمـاس بـا آن تـيم دندانپزشـكي را در معـرض خطر مسموميت قرار می‌دهد. چنانچـه جيـوه آلوده‌کننده مربوط بـه آمالگام دنـداني (مواد خام آمالگام پایش و برداشت و غيره) به‌طور صحيح كنتـرل نـشود ممكن است سلامتي افراد مطب و محیط‌زیست به دلیلی افزایش مقدار بخار جيوه به مخاطره بيفتد. يك مسئله مهم دیگر بهداشت محيط است. دفع غير صحيح زباله‌های آلوده به آمالگام يا جيوه هم به شكل وسيعي بهداشت محیط را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در شرايط حاضر انجام مطالعاتي براي بررسي آگاهي و نگرش دندان‌پزشکان و دانشجويان دندانپزشكي در مورد رعايت اصول بهداشت جيوه و عمل به آن‌ها جهت حفاظت از كادر مطب و بهینه‌سازی محيط كار و زندگي ضروري به نظر می‌رسد. با توجه به این که چنین تحقیقی تا به حال در شهر یاسوج انجام نشده است لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي آگاهي و نگرش دندان‌پزشکان شهر یاسوج و دانشجويان دندانپزشكي سال آخر دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشکی یاسوج درباره بهداشت جيوه و اثرات آن انجام خواهد شد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی میباشد و با استفاده از پرسشنامه ای انجام شده است که روایی آن توسط 8 استاد متخصص دانشکده دندانپزشکی تایید شده است.افراد شرکت کننده شامل55 نفر که 36 دندانپزشک و 19 دانشجوی سال آخر بوده است.هدف از این مطالعه بررسی وضعیت آگاهي، نگرش و عملكرد دندانپزشكان عمومي و دانشجويان سال آخر دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي یاسوج در مورد بهداشت جيوه در سال 1398 بوده است و عوامل متغیر آن سن، جنس، سابقه کاری بوده است. انالیز تایج به دست امده براساس تست های اماری توصیفی مانند فراوانی و درصد و همجنین میانگین و انحراف معیار ارایه خواهد شدو انالیز تحلیلی برای متغیر های کیفی به وسیله تست مجذور کای و برای متغیر های کنی برحست تعداد گروه ها از تست اماری تی مستقل یا معادل نان پارامتریک ان و انالیز انوا یا معادل نان پارامتریک ان استفاده خواهد شد. نتایج: طبق نتایج این مطالعه آگاهی ، نگرش و عملکرد با جنسیت ، نوع فعالیت رابطه معناداری نداشتند. آگاهی و عملکرد تحت تاثیر گروه سنی تفاوت معناداری را نشان داد که این را نشان می دهد که در گروه سنی کمتر سطح آگاهی و به تبع آن عملکرد بهتر بوده است. اما بین نگرش و گروه سنی این تفاوت معنی دار نبوده است که حاکی از آن است که علی رغم این که آگاهی در گروه سنی 20-29 بهتر بوده اما نگرش در حد متوسط بوده است.آگاهی و نگرش با سابقه کاری هم رابطه معناداری را نشان نداد .اما نحوه عملکرد با سابقه کاری رابطه معناداری نشان داد . 70 درصد افرادیکه عملکرد بهتری داشتند بیشتر از 10 سال سابقه کاری داشتند.در مجموع نگرش و آگاهی در بین دندانپزشک و دانشجویان سال آخر در حد متوسط بوده است.همچنین آگاهی در بین افراد شرکت کننده در حد متوسط بوده است اما نکته حایز اهمیت آن است که با وجود نگرش و آگاهی متوسط عملکرد بسیار ضعیف و در حد ضعیف بوده است که نشان دهنده ضعف دندانپزشکان در نحوه کنترل اضافات آمالگام است. از بین افراد شرکت کننده تنها یک نفر از آمالگام استفاده نمی کرد و باقی 54 فرد شرکت کننده از آمالگام استفاده می کردند. نتیجه گیری: نگرش ، آگاهی و عملکرد افراد بین دانشجویان دندانپزشکی و دندانپزشکان تفاوت معناداری پیدا نکرد و نگرش وآگاهی افراد شرکت کننده در حد متوسط و عملکرد افراد کمتر از حد مطلوب ارزیابی شده است.نگرش ، آگاهی و عملکرد افراد مستقل از جنس بود و با جنسیت رابطه معناداری پیدا نکرد.آگاهی و عملکرد تحت تاثیر گروه سنی تفاوت معناداری را نشان داد که این را نشان می دهد که در گروه سنی کمتر سطح آگاهی و به تبع آن عملکرد بهتر بوده است. اما بین نگرش و گروه سنی این تفاوت معنی دار نبوده است که حاکی از آن است که علی رغم این که آگاهی در گروه سنی 20-29 بهتر بوده اما نگرش در حد متوسط بوده است.آگاهی و نگرش با سابقه کاری هم رابطه معناداری را نشان نداد .اما نحوه عملکرد با سابقه کاری رابطه معناداری نشان داد و 70 درصد افرادیکه عملکرد بهتری داشتند بیشتر از 10 سال سابقه کاری داشتند.